"Gökte bir yıldız kayarsa eğer, sen yıldızı tut çocuk.
Umut dile.
Barış dile.
Sevgi dile..."
Şiir dünyasının kilometre taşlarındandır.
Yaşarken efsane olmayı başarmıştır.
Ona göre; "Şiir hayatı çok hızlı bir şekilde anlatmaktır, tabii daha iyi bir dünyanın kurulması amacıyla!”
Hedefi de anlayışı da nettir;
"İnsanın ve dünyanın değiştirilmesi...”
Cemal Süreyâ,
Can Yücel’in şiirini “zekânın iyi niyeti” diye özetler.
Orhan Kâhyaoğlu da şairin özelliklerini sıralıyor:
“Can Yücel şiiri bir başkaldırıydı.
Sevgi ve öfke bu şiirde birlikte nefes almıştı.
Can Yücel: Zeki, âsi, mert ve mahzun.”
"İyi şiir yazmaya çabalayan genç şairler için bir öğretmendir" der "Edebiyatın Cumhurbaşkanı"
Doğan Hızlan ve ekler;
"Ben deli sözünü daima yüceltici anlamda kullandım.
Sevdiğim yazarların, şairlerin mutlaka gizli ve açık bir deli yanı vardır; şiirlerinin eskimeyişinin ve unutulmayışının gizi burdadır.
Can Yücel de, şiiri de böyleydi.
Nietzsche'nin sözünü nasıl unutabilirim:
'Bu dünyayı deliler yaşattı', vecizesini o bize armağan etti."
****
Devamı edelim Sabahattin Eyüboğlu ile;
"Bezirganların enayilik saydığı, ya da arkasında kimbilir ne türlü çıkar gördüğü şair cömertliği yok mu -ki Can Yücel'de var o- şu bizim topraklar onu bekliyor Yunus Emre'den, Kaygusuz Abdal'dan, Nesimi'den beri.
Harika çocuk da olsan kırk yıl odun taşıyacaksın tekkeye, burnunu kırıp gözünü dört açacaksın dünyaya, şu bu beğendi diye asıl beğenmesi gerekene boş vermeyeceksin.
Arapçaya Arapça, Lâtinceye Lâtince, İngilizceye İngilizce, adam olman için ne gerekse
hepsini yeniden çocuk olasıya öğreneceksin ve... ve... dayatacaksın arsa al, bankaya para koy, kim kime dum duma, kim öle kim kala diyen dostlara uymak şöyle dursun, onları kendi yoluna imrendireceksin.
Bütün bunları da niçin yapacaksın?
Bir üstün güce yaranmak, bir başka dünyayı kazanmak için değil; sırf sahici insan olmak, küflenip paslanmadan yaşamak, dünyanın sabahlarına yakışmak için!
Bir de tabii köyün kemençecisi olmanın tadı var: bir vuruşta köy halkını horona kaldıran kemençeci. Merhaba Can Yücel ve merhaba her boyadan kemençeciler dünyamızın”
(Can Yücel’in Şiir Çevirileri 1957)
****
Amansız hastalıkla çarpışıyordu...
Hekimler bundan
böyle dinlenmesini önerdi.
Yanıtı şöyleydi:
‘’Ben şairim, fil değilim..
Azrail’i bir köşeye çekilip
bekleyemem...
Meydanlarda ölmeliyim!” .
12 Ağustos 1999...
Yani bugün;
"Güzel İzmir’'de sonsuzluğa yürüdü Can Yücel...
Küfrederek...
Şiir okuyarak…
Rakısını da yudumlayarak!...
****
Dünyaca ünlü birçok yazarın şiir ve yazılarını Türkçe'ye kusursuz çevirendir.
Yücel'in en unutulmaz çevirisi Shakespeare'in ünlü 'to be or not to be' sözünü 'bir ihtimal daha var, o da ölmek mi dersin' şeklinde Türkçeleştirmesidir.
Deniz Gezmiş'i en iyi o dizelere dökmüştür;
"En uzun koşuysa elbet
Türkiye'de de devrim
O, onun en güzel yüz metresini koştu
En sekmez lüverin namlusundan fırlayarak...
En hızlısıydı hepimizin,
En önce göğüsledi ipi...
Acıyorsam sana anam avradım olsun
Ama aşk olsun sana çocuk,
Aşk olsun..."
****
Şairlerin yazarların gerçekte de düşte de olsa mutlaka kendilerini iyi hissettikleri mekânları mevcuttur..
İşte
Can Yücel'in de Datça'ydı!
Yeşiliyle mavisiyle iklimiyle güler yüzlü ahalisiyle bu şirin ilçeyi çok sevdi.
İnsanıyla, doğasıyle orayı sevdi.
Can Baba Datça'yla, Datça da şiirleriyle özdeşleşti.
****
Vasiyetiydi çok sevdiği Datça’da mezarının olması.
Dostları da yerine getirdi arzusunu:
“Beni kuzum Datça’ya gömün./
Geçin Ankara’yı, İstanbul’u! /
Oralar ağzına kadar dolu../
Alabildiğine pahalı.. /
Örneğin Zincirlikuyu’da/
Bir mezar 750 milyona.. /
Burası nispeten ucuz/
Ortada kalma ihtimali de yok /
Hayır dua da istemez/
Dediğim gibi, beni Datça’ya gömün /
Şu deniz gören mezarlığın orda/
Gömü sanıp deşerlerse, karışmam ama!”
Datça ve Can Baba,
hep birbirine yakıştı!..
Bir not;
Toprağa verilirken küçük torunu "dedemi buraya mı ekiyorsunuz" diye sorar!..
Can Yücel;
"Datça'ya Ekilen Şair"
****
"Datça olacak Datça
Kadınların yarımadası…
Boşuna değil o dediğim
Burası Afrodiça…
Ve gördüğüm bütün herşey
Sevda, Aşk ve Tazelik
Ve zeytinlerden ve yaşamaktan
Başka bişeyi olmayanların yeri…"
Datça Belediyesi paylaşım yaptı bu dizelerini de
Can Baba'nın...
****
23 yıldır mezartaşıyla bile uğraşılan şair o..
Haydar Ergülen’e göre,
’’Hem de bir bakıma
devrimin vakanüvisi olarak yitiklerimizi,
uğradığımız katliamları, acılarımızı tarihe yazan son şair’’…
Şükran Kurdakul’un g/sözünü budaktan esirgemeyen
Kabadayısı…
Zeynep Oral’ın da şiirleri kahkaha çiçekleri üreteni!
Şiirlerinden
-bilgenin deyişiyle- ‘’Nâzım’ın, Orhan Veli’nin
temiz Türkçesi’nin aktığı "tatlı ve canlı" şair..
Yaşamı dizeleriyle güzel yiğit Can Yücel!
Bilmelisin;
aramıza
mesafe
girmez!
Senin de
şiir
getirenlerin
çok olsun!
Bu yazı da; senin şiirin olmadan bitmez!;
"Başka türlü birşey benim istediğim,
Ne ağaca benzer ne de buluta benzer;
Burası gibi değil gideceğim memleket,
Denizi ayrı deniz, havası ayrı hava;
Nerde gördüklerim, nerde o beklediğim kız
Rengi başka, tadı başka."
Yararlanılan kaynaklar(Onedio-Edebiyat Defteri)
#CanYücel #Datça
#12Ağustos1999
Sayfa başına git