Yıl 1933'dü..
Cumhuriyet'in 10.yıldönümü..
Ankara hipodromunda görkemli bir tören vardı..
Ve Sovyet sinemacılar..
Mustafa Kemal'in isteğiyle ünlü yönetmen Sergey Yutkeviç ekibiyle gelmişti..
Filim hem Yeni Türkiye Cumhuriyeti'nin 10 yılda neler yaptığı anlatacak, hem de 10. Yıl kutlamalarına yer verecekti..
Atatürk'ün 10.Yıl nutkunu da çekecekti..
Senaryo yazıldı, Anadolu'nun dört tarafından çekimler yapıldı..
Denizden İstanbul, havadan Ankara görüntülendi..
Toplam görüntü 134 dakikaydı..
Kurgudan sonra 56 dakikaya indi..
Adı, "Türkiye'nin Kalbi Ankara" idi..
Müthiş bir belgesel, değerli bir arşivdi..
Bir yıl sonra yayına hazır hale getirildi..
Filmin kopyaları Ankara'ya gönderildi..
İşte ne olduysa, ondan sonra oldu..
Böylesine değerli bir yapıt, tozlu arşivlere atıldı..
Halktan gizlendi..
Resmen yasaklandı..
*. *. *
Yasağın nedeni filmin başında Soyvetler Birligi ve Türkiye bayraklarının birlikte dalgalanmasıydı..
Bir başka sorun da film ana müziğinin Enternasyonal Marşı olmasıydı..
Komünizm propagandası yapılıyor dediler..
Çok tehlikeli dediler.
Oysa filimde sık sık İstiklal Marşı da çalınıyordu..
10.Yıl marşına da yer verilmişti..
Müziklerde Türk bestekarlar Ekrem Zeki Ün ve Cemal Reşit Rey de görev almıştı..
56 dakikalık siyah beyaz görüntüler Anadolu'yu ve cumhuriyetin değerlerini anlatıyordu..
Ama o bir kaç saniyelik orak çekiçli Soyvetler Birliği bayrağı yok mu?
O Enternasyonal Marşı..
Korktular, yasakladılar
*. *. *
Tarih 10 Kasım 1969'du..
Aradan 35 yıl geçmişti..
Dönemin TRT Program Daire Başkanı Mahmut Tali Öngören tozlu arşivlerden filmi çıkardı, yayına koydu..
Yayın başladıktan bir kaç dakika sonra TRT binası basıldı..
Basan TRT Genel Müdürü Adnan Öztrak'tı..
Filmi hemen yayından kaldırdı..
Mahmut Tali Öngören görevden alındı..
TRT ekranlarında komünizm propagandası yapılamazdı..
*. *. *
Ancak halkın ve kamuoyunun filimden haberi olmuştu..
TRT'ye baskılar gelmeye başladı..
Bunun üzerine kolları sıvadılar..
Sansür devreye girdi..
Filimde Sovyetler Birliği'ni anımsatan ne varsa sansürlendi..
Kırpılmış haliyle 1970 yılında bir kez TRT Ankara Televizyonunda yayınlandı..
Tekrar tozlu arşivlere kondu..
*. *. *
Yıl 2008'di..
"Türkiye'nin Kalbi Ankara" belgeseli Çankaya Köşkü’nün resmi internet sitesine kondu..
Türkiye Cumhuriyeti'nin 86. kuruluş yıldönümü dolayısıyla medyaya duyuruldu..
Böylece halkın bu belgeselden haberi oldu..
*. *. *
Bugün izlediğimiz Atatürk'ün 10.Yıl Nutku işte bu filimden alınmadır..
Bu film olmasa, Atatürk'ün 10.Yıl Nutkundan kimsenin haberi olmayacaktı..
Fikirlere, filimlere karşı olmayan, eşitlikçi, özgürlükçü, adaletli, çok sesli, etnik ayrım yapmayan, seküler ve laik bir cumhuriyet görmek dileğiyle..
Filmin tümü; https://youtu.be/f80BrDUCV8Y
Sedat Kaya, Datça
29 Ekim 2017
Sayfa başına git